Podczas gdy jeszcze kilkanaście lat temu po usługi detektywistyczne mogli sięgnąć wyłącznie zamożni ludzie, dziś sytuacja na rynku znacznie się zmieniła. Przestało dziwić to, że po prywatnego detektywa sięga się również w bardziej błahych sprawach. Ale czy tak naprawdę w każdej z nich sprawdzi się równie dobrze? Czy w jakiejś sytuacji jego uprawnienia mogą go ograniczać? O jakie uprawnienia tak właściwie chodzi? O tym wszystkim – w dzisiejszym wpisie.
Uprawnienia prywatnego detektywa
W naszym kraju osoba chcąca wykonywać szeroko pojęte usługi detektywistyczne (czy do prywatnie, czy też w ramach założonej przez siebie biura detektywistycznego) musi posiadać stosowną licencję właśnie na to. Przyznawana jest ona na czas nieokreślony przez komendanta Wojewódzkiego policji. Należy jednak mieć świadomość tego, że ta licencja nie daje jej uprawnień do robienia wszystkiego, na co tylko będzie miała ochotę. Podstawą w tym wszystkim jest przestrzeganie polskiego prawa – bezwzględne i bezwarunkowe. Nie ma znaczenia, czy praca prywatnego detektywa będzie go zmuszała do tego (co często się dzieje) – nie może tego robić. W praktyce zaś oznacza to balansowanie na cienkiej granicy tegoż prawa.
Prywatny detektyw zawsze działa na podstawie umowy zawieranej z klientem. Jego działania prowadzą zwykle do uzyskania, przetworzenia i przekazania informacji będących przedmiotem tej właśnie umowy. Detektyw musi przy tym przestrzegać przepisów – zarówno tych państwowych, o których mówiliśmy wcześniej, jak i tych wewnętrznych, związanych właśnie z uprawianym przez niego zawodem. Oznacza to, że prywatny detektyw może obserwować osobę z poziomu miejsc ogólnodostępnych i tam też sporządzać wszelkiego rodzaju dokumentację – chociażby w postaci zdjęć lub filmów. Oczywiście detektyw wszystko to może robić w ramach rozsądku. Chodzi tutaj przede wszystkim o ich częstotliwość i intensywność. Gdy te będą zbyt duże, detektyw może zostać oskarżony czy to o stalking, czy też o tak zwane złośliwe niepokojenie.
Wszelkie działania, jakich jest w stanie podjąć się detektyw mogą mieć związek ze sprawami:
- dotyczącymi poszukiwań – choć istnieje przekonanie, że najczęściej szuka się osób (gdyż to o tych sprawach mówi się w mediach), detektywi równie często poszukują mienia;
- związanymi z potencjalnymi sprawami karnymi – tutaj czynności mają najczęściej na celu zbieranie szeroko rozumianego materiału dowodowego;
- mającymi związek ze stosunkiem cywilnym lub prawnym osób – to nie tylko śledzenie niewiernych partnerów, ale też chociażby badanie związku między dwojgiem ludzi (na przykład ich pokrewieństwa);
- polegającymi na odkrywaniu działań nieuczciwej konkurencji – firmowe sprawy to bardzo wiele bardziej wymagających możliwości w palecie prywatnego detektywa.
Każdej z tych spraw może się on podjąć i w obrębie każdej dysponuje sporym wachlarzem czynności, które może – w zgodzie z polskim prawem – wykonywać.
Warto wiedzieć: w każdym przypadku, niezależnie od sytuacji, prywatny detektyw musi zachować w tajemnicy zarówno źródła informacji, jak i okoliczności konkretnej sprawy.
Prywatny detektyw a dane osobowe
W dzisiejszych czasach coraz częściej mówi się o ochronie danych osobowych. Niemal każdy doskonale wie, czym jest RODO i jakie są jego prawa ściśle z nim związane. Przetwarzanie danych osobowych jest definiowane przez odpowiedni rozdział ustawy o usługach detektywistycznych. Bardzo istotne jest to, że przetwarzanie danych osób, które nie wyrażą na to zgody może się odbywać wyłącznie w zakresie realizacji usług detektywistycznych. Dane te mogą zatem trafić do zleceniodawcy, ale nie do kogoś innego. Co ważne, jeśli zrezygnuje on z ich odbioru lub będzie z nim zwlekał, prywatny detektyw będzie zobowiązany do ich kompletnego zniszczenia. Bezwzględnie musi to zrobić po pięciu latach od wejścia w ich posiadanie. Jeżeli zaś wcześniej będzie chciał zakończyć swoją działalność, tuż przed tym będzie musiał pozbyć się wszystkich posiadanych przez siebie danych osobowych. Niezależnie od tego, kiedy je pozyskał.
Warto mieć świadomość tego, że dostęp do danych osobowych w tym przypadku posiada wyłącznie detektyw i jego zleceniodawca. Oznacza to, że właściciel tych danych (a zatem osoba, której dotyczą) nie ma w nie wglądu i nie może wnioskować czy to o ich zmianę, czy też o ich likwidację. Detektyw wciąż jednak jest administratorem tych danych. Musi więc dbać o to, by te nie trafiły w niepowołane ręce i były chronione w należyty sposób.
Podsumowanie
Prywatny detektyw jest kimś, kto jest w stanie pomóc w bardzo wielu różnych sytuacjach. Mimo że zostanie nim nie jest proste i sam w sobie musi on posiadać spore kwalifikacje, nie jest on w stanie sprawdzić się w każdej możliwej sytuacji. On też posiada pewne uprawnienia, które bardzo ograniczają zakres jego działań. Nawet jeśli istnieje fama, że dobry detektyw jest w stanie zrobić wszystko, nie jest to prawdą. Zanim więc po niego sięgniemy, koniecznie upewnijmy się, że są radę zrobić to, czego od niego będziemy oczekiwali. To wcale nie jest tak oczywiste, jak mogłoby się wydawać.